Wyciągarki elektryczne - montaż i eksploatacja wg MORE 4X4

Od kilku lat w Polsce dynamicznie rozwija się rynek sportów off-road, a wyciągarka w samochodzie terenowym, używanym poza asfaltem, stała się normą. Poniższy tekst powstał w celu udzielenia użytkownikom wyciągarek niezbędnych porad dotyczących montażu, eksploatacji oraz konserwacji wyciągarki elektrycznej w aucie terenowym. Montaż

Wszystkie wyciągarki  MORE 4X4 dostarczane są w zestawie z przewodami zasilającymi, prowadnicą rolkową, liną stalową, śrubami montażowymi oraz pilotem sterującym pracą wyciągarki.  W zestawie nie znajduje się natomiast płyta montażowa, którą należy zakupić lub wykonać indywidualnie do potrzeb konkretnego modelu pojazdu. Najprościej jest kupić gotową płytę montażową. Pamiętajmy, że w ten sposób zyskujemy profesjonalnie wykonany produkt zapewniający łatwość montażu a także bezpieczeństwo podczas późniejszej pracy urządzenia. Korzystając z gotowego zestawu montażowego lub zderzaka stalowego z płytą pod wyciągarkę, przeznaczonego do konkretnego modelu pojazdu, teoretycznie możemy nawet sami przeprowadzić montaż wyciągarki w aucie. Trzeba jednak mieć do tego celu zarówno doświadczenie, jak i warunki warsztatowe, dlatego zawsze będziemy zalecać montaż wyciągarek w profesjonalnych warsztatach 4x4.   Jednak do wielu modeli samochodów nie występuje ani płyta montażowa ani zderzak z płytą.
W takim przypadku jedynym, właściwym sposobem przeprowadzenia montażu wyciągarki jest wizyta  w jednym z naszych autoryzowanych dealerów/serwisów. Wykonanie płyty montażowej lub całego zderzaka z płytą to nie łatwe zadanie nawet dla doświadczonych fachowców. Taki proces z reguły trwa kilka dni i ze względu na poświęcony czas, jest dość kosztowny. Właściwie przeprowadzony montaż zapewni nam bezpieczeństwo podczas użytkowania wyciągarki a także z pewnością wpłynie na żywotność urządzenia oraz jego parametry pracy. Wielokrotnie zdarzały się przypadki nieprawidłowego montażu wyciągarki, "we własnym zakresie". W takich przypadkach dochodziło np. do:

a) spadku mocy urządzenia i jego przegrzewania się - źle podłączony przewód masowy wyciągarki ( np. do ramy);  słabe styki bądź klemy akumulatora; słabe styki w skrzynce przekaźnikowej; źle dobrany wyłącznik główny,
b) blokowania się bębna wyciągarki co uniemożliwia swobodne rozwijanie liny bez użycia silnika - zbyt cienka, bądź źle wykonana płyta montażowa, co powoduje wyginanie się jej i w rezultacie przekaszanie się urządzenia i blokowanie się bębna,
c) wyrwania się płyty lub całego zderzaka z samochodu - zbyt słabe mocowania płyty do ramy pojazdu; użycie zbyt małej ilości zbyt cienkich śrub o marnej jakości.
   
W przypadku  montażu wyciągarki elektrycznej należy pamiętać o:a) zastosowaniu w pojeździe na głównym przewodzie prądowym wyciągarki,  głównego wyłącznika prądu( wyłącznik masowy z ciężarówki) o mocy nie mniejszej niż 250 A .
b) wykonaniu płyty montażowej z dużym zapasem wytrzymałości. Stal stosowana w płytach montażowych ma z reguły grubość od 4 mm w przypadku konstrukcji wieloczęściowych, giętych, do 12 mm w przypadku konstrukcji większych o płaskim kształcie, nie zawierających zbyt wielu gięć.
c) zastosowaniu przynajmniej 8 punktów mocowania płyty montażowej do ramy pojazdu. Śruby stosowane do tego celu to minimum 10 - 12mm o zwiększonej wytrzymałości.Należy pamiętać także o tym, że niewłaściwie przeprowadzony montaż będzie miał wpływ  na samą wyciągarkę i jej żywotność.  W przypadku niewłaściwego montażu dochodzić może do: nadmiernego zużywania się łożysk bębna, uszkodzenia bierzni hamulca,  wytapiania się izolacji lub zwarcia w silniku bądź skrzynce przekaźnikowej i innych awarii.Będąc posiadaczem samochodu terenowego z wyciągarką musimy pamiętać, że używane przez nas urządzenie musi być bezpieczne zarówno dla nas, jak i osób trzecich, dlatego zawsze zalecać będziemy montaż wyciągarek u specjalistów.

Użytkowanie i eksploatacja

Każdy posiadacz auta terenowego z wyciągarką powinien pamiętać o kilku podstawowych zasadach bezpieczeństwa:1) Niewłaściwie zamontowane lub użyte urządzenie może spowodować obrażenia zarówno ciała jak i sprzętu.
2) Podczas obsługi wyciągarki należy pamiętać o trzymaniu rąk z dala od części ruchomych urządzenia. Nawijając linę na bęben należy trzymać ręce nie mniej niż 1m od prowadnicy rolkowej.
3) Podczas wyciągania pojazdu należy zadbać o to, aby osoby trzecie znajdowały w bezpiecznej odległości od pojazdu i zasięgu liny wyciągarki.W celu właściwej eksploatacji wyciągarki elektrycznej należy pamiętać:

1) Żeby lina zawsze była równo nawinięta na bęben. Po każdym użyciu wyciągarki należy z powrotem ułożyć linę na bębnie. W przypadku nierówno zwiniętej liny i wyciągania się na wyciągarce, prawdopodobnie dojdzie do zakleszczenia się liny między zwojami a z pewnością do uszkodzeń i zgnieceń liny.
2) Podczas wielokrotnego wyciągania się w krótkich odstępach czasu należy sprawdzać, czy silnik wyciągarki nie jest zbyt gorący. W takim przypadku należy dać odpocząć wyciągarce do chwili ostygnięcia silnika.
3) Zawsze należy używać pasa do ochrony drzewa o ile  takowe ma być naszym punktem zaczepu. Zapinając linę wyciągarki bezpośrednio na drzewie doprowadzisz do jego uszkodzenia. W ten sposób narazisz się na nieprzyjemności ze strony właścicieli terenu, po którym się poruszasz a także na dezaprobatę ze strony innych off-roaderów w środowisku.
4) Wyciągarka elektryczna to dosyć proste urządzenie, jednak jego prawidłowa obsługa i umiejętność skutecznego wykorzystywania w terenie, zależna jest od posiadanego doświadczenia. Dobrze jest spróbować kilka razy wykorzystać wyciągarkę „na sucho”, a także w mało wymagającym terenie, gdzie  "spokojnie" zapoznamy się z obsługą urządzenia.Warto też skorzystać z doświadczeń kolegów ze środowiska off-road lub poprosić o krótkie szkolenie z obsługi wyciągarki u jednego z naszych autoryzowanych dealerów/serwisów po montażu wyciągarki.

5) Jeżeli wyciągasz auto na wyciągarce staraj się nie szarpać autem, tak żeby nie uszkodzić wyciągarki i nie zerwać liny. Nigdy też nie wyciągaj swojego samochodu drugim autem używając liny z wyciągarki jako holu.
6) Wyciągając auto pod lekkim kątem w bok, należy sprawdzać czy lina zbyt mocno nie gromadzi się z jednej strony bębna. W przypadku nagromadzenia się liny z jednej strony bębna dojdzie najpierw do zakleszczenia się jej pomiędzy podporami wyciągarki a w  dalszym rezultacie do wyłamania podpór.
7) Jeżeli zakopany samochód stawia bardzo duży opór i w wyciągarce brakuje mocy aż zaczyna ona stawać należy przerwać wyciąganie, zmienić punkt zaczepu liny a być może użyć bloczka zwrotnego, który zwiększy  siłę uciągu o ok. 1,8 raza, jednocześnie 2-krotnie spowalniając wyciągarkę.
8) W celu rozwinięcia liny z wyciągarki zalecane jest używanie sprzęgła. Rozwijając stale linę przy pomocy silnika doprowadzimy do znacznie szybszego zużywania się hamulca wyciągarki, który pracuje zawsze podczas rozwijania liny silnikiem.
9) Jeśli nasza wyciągarka wydaje nam się zbyt słaba do postawionego przed nią zadania, zawsze należy pamiętać, że znacznie rozwijając linę z bębna i wyciągając się na pierwszej warstwie liny uzyskamy dużo lepsze efekty i wykorzystamy pełną moc urządzenia. W takim przypadku pamiętajmy, że lina do bębna przymocowana jest śrubą 6mm a trzymanie się liny na bębnie zachodzi na pierwszych, sześciu, ścisłych nawojach liny. Jeżeli lina będzie luźno nawinięta na bębnie to prawdopodobnie dojdzie do zerwania się śruby mocującej. Należy pamiętać o ścisłym nawijaniu liny na bęben, pod obciążeniem.
10) Sprzęgło stosowane w wyciągarkach MORE 4X4 to sprzęgło kłowe. Oznacza to, że można go używać jedynie wtedy, kiedy lina jest zluzowana.
11) Wyciągarki elektryczne, nawet modele posiadające zabezpieczenia przed wodą nie są urządzeniami wodoodpornymi. Oznacza to, że po użytkowaniu i zamoczeniu wyciągarki pod wodą należy wykonać przegląd serwisowy, podczas którego wysuszone zostaną podzespoły wyciągarki i wymienione smary w podzespołach mechanicznych. Niewykonanie przeglądu może doprowadzić do szybkiego uszkodzenia podzespołów elektrycznych i awarii podzespołów mechanicznych. Mokry wewnątrz silnik może spowodować zwarcie lub delikatny pobór prądu, co doprowadzać może do wyładowywania się akumulatora.

Warunki atmosferyczne ( deszcz, śnieg itp.) nie mają wpływu na urządzenie.

12) Po skończonej pracy, wyciągarka powinna zostać wyłączona głównym wyłącznikiem prądowym.

Serwisowanie

Każda wyciągarka, co pewien czas powinna przechodzić przeglądy okresowe. Dla kogoś, kto używa urządzenia kilka razy w roku, okres pomiędzy przeglądami może wynosić nawet 2 lata. Dla bardziej ambitnych off-roadowców maksymalnie rok, jednak jeśli np. jesteśmy uczestnikami imprez typu przeprawowego, nasza wyciągarka bezwzględnie powinna być serwisowana po każdym rajdzie.  
Przegląd okresowy powinien zawierać:

1) wymianę smaru przekładni planetarnej, jeśli ten wykazuje ślady kontaktu z wodą lub raz na dwa lata ( smar przekładniowy wodoodporny lub np. smar litowy),
2) kontrolę zużycia szczotek silnika i jego łożysk,
3) kontrolę i ewentualną wymianę wałków hamulca i oringów w jego bierzni,
4) sprawdzenie, przeczyszczenie i porządne skręcenie wszystkich styków elektrycznych wyciągarki (w skrzynce przekaźnikowej oraz na silniku i przy klemach akumulatora)
5) konserwację liny wyciągarki o ile ta nie nadaje się do wymiany (linę wymieniamy dużo częściej niż wykonujemy przegląd wyciągarki),
6) kontrolę, smarowanie i ewentualną wymianę łożyskowania bębna wyciągarki,
Nie należy dodatkowo uszczelniać urządzenia np. silikonem. W takich przypadkach podczas zamoczenia wyciągarki dochodzi najczęściej do zatrzymywania wody w urządzeniu ( silnik, przekładnia, hamulec).

Podsumowanie

Wyciągarki elektryczne to stosunkowo proste urządzenia, jednak wymagają one właściwego montażu, logicznego użytkowania i okresowych przeglądów serwisowych.